Statutaire bevoegdheid niet relevant in uittredingsvordering

Een rechter heeft de bevoegdheid een veroordeling tot overname van aandelen uit te spreken, ook tegen een vennootschap zelf. De vraag welk orgaan op basis van de wet of de statuten bevoegd is tot inkoop van eigen aandelen te besluiten of welk orgaan hiervoor voorafgaande goedkeuring moet geven, is hierbij niet relevant, zo besliste de Haagse rechtbank.

Een vrouw houdt aandelen van een aandeelhouder (aandeelhouder A) in een vennootschap. De rechtbank stelt in mei 2022 een uittredingsvordering in, waarbij de andere aandeelhouders van de vennootschap gedwongen worden aandelen van de vrouw over te nemen. De rechtbank beslist daarbij dat drie aandeelhouders ieder een derde deel van de aandelen over dienen te nemen tegen een koopprijs van 40.444 euro, exclusief rente. Een van de aandeelhouders laat dit na. Dat deel van de aandelen moet worden overgenomen door aandeelhouder A.

Reële executie

Omdat de aandeelhouders de veroordeling tot overname van de aandelen niet nakomen, stapt de vrouw naar de rechtbank Den Haag. Ze wijst erop dat zij door de niet-nakoming behoefte heeft aan de mogelijkheid tot reële executie. Ze vraagt de rechtbank te bepalen dat de te nemen beschikking op basis van artikel 3:300 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek dezelfde kracht heeft als een notariële akte tot levering. Voor zover vereist wil ze dat de rechtbank bepaalt dat de beschikking in de plaats treedt van het besluit van het bestuur van aandeelhouder A en/of, voor zover vereist, de vergadering van prioriteitsaandeelhouders van die aandeelhouder tot inkoop van de aandelen (tegen de door de rechtbank bepaalde prijs), althans in plaats van de machtiging of goedkeuring van de vergadering van prioriteitsaandeelhouders daartoe. In dit geval is het namelijk zo dat er in de statuten van de vennootschap staat dat de bevoegdheid tot het besluiten tot inkoop van eigen aandelen door de vennootschap is toegekend aan de vergadering van prioriteitsaandeelhouders.

Bevoegdheid rechtbank

Dit vereiste is volgens de rechtbank hier echter niet aan de orde. De wettelijke geschillenregeling geeft de rechter de bevoegdheid op basis van artikel 2:343 BW een veroordeling tot overname van aandelen uit te spreken. Die veroordeling kan ook de vennootschap zelf betreffen. De enige voorwaarde die de wetgever aan een veroordeling tot overname van aandelen van een beknelde aandeelhouder door de vennootschap zelf heeft gesteld, is dat er moet zijn voldaan aan de zogeheten uitkeringstest. Die test wordt in dit geval doorstaan, zo concludeert de rechtbank. De vraag welk orgaan op basis van de wet of statuten bevoegd is tot inkoop van eigen aandelen te besluiten of welk orgaan hiervoor voorafgaand goedkeuring moet geven, is daarom niet relevant. De rechterlijke veroordeling komt in de plaats van een door een vennootschapsorgaan vereist (goedkeurings)besluit tot inkoop, aldus de rechtbank.

Zelfde kracht

Nu het kennelijk niet op een andere manier lukt, heeft de vrouw volgens de rechtbank terecht een beslissing gevraagd die tot reële executie van de verplichting van aandeelhouder A tot overname van de aandelen leidt. Dit verzoek wordt dan ook toegewezen. De rechtbank bepaalt dat de beschikking dezelfde kracht heeft als een notariële akte tot levering, waarbij de vrouw aan aandeelhouder A de aandelen in het kapitaal van deze aandeelhouder levert, met de verplichting voor deze aandeelhouder 40.444.999 euro te betalen, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 1 juni 2021 tot de dag van algehele betaling van de koopprijs. Niet toewijsbaar, want niet relevant, acht de rechtbank het verzoek te bepalen dat de beschikking in de plaats treedt van het besluit van het bestuur van aandeelhouder A en/of de vergadering van prioriteitsaandeelhouders van die aandeelhouder tot inkoop van de aandelen. 

ECLI:NL:RBDHA:2022:10471