Misbruik van procesrecht: verliezer betaalt tonnen aan advocaatkosten

Wie een civiele rechtszaak verliest, moet de advocaatkosten betalen van de partij die heeft gewonnen. Daarvoor geldt het zogenoemde liquidatietarief. In feite wordt dan maar een deel van de echte advocaatkosten vergoed. Is echter sprake van misbruik van procesrecht, dan moeten de werkelijke advocaatkosten worden vergoed. Dat merkte een Portugese vennootschap.

In deze internationale ondernemingsrechtzaak stelt een vennootschap naar Portugees recht schade te hebben geleden. Die schade is ontstaan doordat haar aandelen in een Angolees telecombedrijf in waarde zijn verminderd. Dergelijke schade wordt afgeleide schade genoemd. Het bedrijf houdt onder meer de ceo van het telecombedrijf daarvoor aansprakelijk: door zijn handelen zouden de aandelen minder waard zijn geworden. De rechtbank Amsterdam wordt gevraagd deze ceo te veroordelen tot het betalen van een schadevergoeding.

Misbruik van procesrecht

De rechtbank bepaalt dat op deze zaak het Angolees recht van toepassing is, wat funest blijkt voor de Portugese vennootschap. Volgens dit recht is afgeleide schade niet vergoedbaar, omdat uit de algemene regels van het Angolese rechtspersonenrecht volgt dat alleen de vennootschap aansprakelijk is voor handelingen van bestuurders, en niet de bestuurders zelf. Die gaan in feite vrijuit. De vordering was dus kansloos en de Portugese vennootschap wist dat of had dit moeten weten. Zeker nu deze vennootschap in de dagvaarding ook nog eens essentiële informatie heeft achtergehouden, zo oordeelt de rechtbank: dit is misbruik van procesrecht. Intussen heeft de ceo wel veel proces- en advocaatkosten moeten maken. De procedure heeft zes jaar geduurd en zorgde voor veel onzekerheid, ook voor zijn gezin. Zelf is hij werkloos geworden. Voor die kosten was hij niet verzekerd.

Werkelijke kosten

Normaal wordt de verliezende partij veroordeeld in het betalen van de proceskosten die de winnende partij heeft gemaakt. De winnaar krijgt niet alle kosten vergoed: hiervoor geldt het ‘liquidatietarief’. De rechtbank bepaalt dan de ‘redelijke’ advocaatkosten, doorgaans een klein deel van de werkelijke kosten. De rest mag uit eigen zak worden betaald. Maar juist vanwege het misbruik van procesrecht oordeelt de rechtbank veel harder: de Portugese vennootschap moet de werkelijke kosten van de advocaat van de ceo betalen. Die zijn in die jaren opgelopen tot 260.000 Britse pond, zo’n 308.000 euro.

ECLI:NL:RBAMS:2022:3113